Witam Was wszystkich po długiej przerwie. Tak na przywitanie – wracam do TW jako administrator, z nowymi pomysłami i nową koncepcją serwisu – chciałabym krótko opowiedzieć Wam o jednym z najbardziej fascynujących nurtów w fantastyce – steampunku. Miłej lektury!

Definicja 

Steampunk – nurt stylistyczny w kulturze (literatura, film, komiks, moda), odmiana fantastyki naukowej, boczna gałąź cyberpunku. W przeciwieństwie do cyberpunku, technologia otaczająca bohaterów nie jest oparta na elektronice lecz na mechanice (np. odpowiednikiem komputera jest maszyna różnicowa). Charakterystyczne dla steampunku zainteresowanie rozwojem techniki często prowadzi do kreowania wynalazków nieznanych w naszej historii, dlatego nurt ten bywa zaliczany do tzw. historii alternatywnych. Akcja utworów steampunkowych przeważnie rozgrywa się w epoce wiktoriańskiej – erze rewolucji technicznej, wieku pary (stąd nazwa gatunku: steam, ang. – para). Steampunk nawiązuje do twórczości ojców fantastyki: Juliusza Verne’a, Herberta George’a Wellsa czy Marka Twaina.

Nurtem powiązanym ze steampunkiem jest neowiktorianizm (naśladowanie dziewiętnastowiecznej stylistyki). W samym steampunku występuje też nurt fantasy – vide Arcanum – gdzie technika występuje wraz z magią i fantastycznymi rasami, takimi jak krasnoludy czy elfy.

Obecnie coraz częściej zaczyna używać się terminu dieselpunk, którym określa się odłam cyberpunku z akcją osadzoną najczęściej w latach 30. i 40. XX wieku. 

Tyle Wikipedia rzecze nam na ten temat. Oczywiście jak najbardziej zgadzam się z tym opisem, jednak… brakuje mu tej swoistej magii. Te samej, która tak bardzo mnie zauroczyła, sprawiając, że w steampunku się po prostu zakochałam.

Ubiór

Często na konwentach fantastyki można spotkać kobiety w gorsetach, sukniach do ziemi, starannie ułożonych fryzurach; mężczyzn we frakach, garniturach, surdutach, podpierających się laskami. Wszyscy mają nieodłączne, stylizowane na stare gogle oraz nierzadko antyczną broń (oczywiście jest „bezpieczna”!). Poniżej wstawiam kilka zdjęć przedstawiających steampunkowe „przebrania”.

    

Zapraszam też na stronę Cosplay.com, gdzie możecie zapoznać się z różnymi przebraniami steampunkowymi – niestety, nie zawsze udanymi. -.-

Książka, komiks, film…

Poniżej spis najsłynniejszych książek, filmów i komiksów w stylu steampunkowym:

Książki:

– „Maszyna różnicowa” – Bruce Sterling, William Gibson,

– „Alteracja” – Kingsley Amis,

– „Dworzec Perdido” – China Mieville,

– „Maszyna Lorda Kelvina” – James Blaylock.

Komiksy:

– „Mroczne miasta” – Francois Schuiten, Benoit Peeters,

– seria „Liga niezwykłych dżentelmenów” (na jej podstawie zrealizowano później film) – Alan Moore,

– niektóre komiksy DC Comics z serii Elseworlds,

– „Pierwsza Brygada” – Tobiasz Piątkowski.

 Filmy:

– „Bardzo dziki zachód” – Barry Sonnenfeld,

– trzecia część „Powrotu do przyszłości” – Robert Zemeckis,

– „Liga niezwykłych dżentelmenów” (oparta na komiksie) – Stephen Norrington,

– „W 80 dni dookoła świata” – Frank Coraci,

– animowany film Disneya „Planeta skarbów” – fragmenty steampunku.

Manga i anime

Do najbardziej znanych japońskich dzieł steampunkowym należy na pewno „Fullmetal Alchemist”, manga autorstwa Hiromu Arakawy, na której podstawie zrobiono potem całą serię anime, parę gier wideo oraz dwa pełnometrażowe filmy animowane.

      

Dodatkowo zrealizowane zostały filmy anime – „Steamboy” (jap. „Suchimuboi”) Katsuhiro Otomo, „Nausicaä z Doliny Wiatru”, „Laputa – podniebny zamek” oraz chyba najpopularniejszy „Ruchomy zamek Hauru” Hayao Miyazakiego.

Gry komputerowe

Oto najbardziej znane steampunkowe gry komputerowe:

– Arcanum,

– Final Fantasy VI,

– Fable III,

– Chaos Engine,

– Syberia,

– seria Thief,

– seria Myst.

RPG

RPG, czyli gry fabularne (zielone w tym temacie osoby odsyłam do niezawodnej Wikipedii) są niezwykle popularne wśród miłośników steampunku. Oto tylko niektóre systemy osadzone w tym świecie:

– Castle Falkenstein (ang.),

– Victoriana (ang.),

– Unhallowed Metropolis (ang.),

– Iron Kingdoms (ang.),

– Etherscope (ang.),

– Space 1889 (ang.),

– Wolsung (pol.) – najbardziej znany steampunkowy system RPG w Polsce,

– Trójca (pol.),

– Airship Pirates (amer.),

– New Age RPG.

LARP-y

Bardzo często na konwentach fantastyki można spotkać się z LARP-ami w stylu steampunkowym, albo neowiktoriańskim (o tym podgatunku niżej). Zachęcam wszystkim do wypróbowania swojego talentu aktorskiego – to naprawdę świetna zabawa! Niektóre kluby fantastyki w różnych miastach mają swoje sekcje LARP-owe – np. KF Druga Era w Poznaniu i jej Noctem, czy też Śląski Klub Fantastyki i jego Kuźnia Dram.

 

Neowiktorianizm

Można powiedzieć, że neowiktorianizm jest tożsamy ze steampunkiem. Owszem, nawiązuje do ery wiktoriańskiej, jednak różni się jedną, zasadniczą rzeczą. Moim zdaniem najlepiej opisuje to fragment artykułu Pawła Piejko:

Zapożyczając wiktoriańskie gogle, cylindry, laseczki, rękawiczki, parasolki, suknie, gorsety, peruki, rajstopy oraz surduty z XIX wieku, goci umieszczają je tym samym w teraźniejszości, czyli w przyszłości, spoglądając z perspektywy XIX wieku i czyniąc tym samym odwrotność steampunku. Jakkolwiek pojęcia nie są tożsame, to jednak korzystają z tego samego zbioru estetyki i stylistyki.

 

 

Podsumowanie – jak zacząć?

Na początek polecam forum Steampunk Polska – znajdziesz tam, drogi Czytelniku, wiele porad i wskazówek, jak rozpocząć swoją przygodę. Polecam też skontaktować się z lokalnym Klubem Fantastyki, albo po prostu przyjść na konwent.

Lojalnie tylko ostrzegam, że w steampunku bardzo łatwo jest się zakochać. Szczególnie dotyczy to kobiet. Bo która nie marzy o powrocie do ery pięknych, rozłożystych sukien?

Yavanna